TEI tarafından Eskişehir tesislerinde üretilen T700 TEI 701D turboşaft motorunun teslim merasimi yapıldı Türkiye de Escort bayan üretilen birinci helikopter motoru olması prestijiyle ulusal havacılık tarihinde yeni bir kilometre taşı oluşturan TEI bu projeyle ülkenin helikopter üretebilen ülkeler ortasında yer almasını sağladı Proje kapsamında üretilen birinci 4 Bayan escort adet T700 TEI 701D motoru T70 GMHP ında kullanılmak üzere Türk Havacılık Uzay Sanayii A Ş ye teslim edildi
Bu motorlardan 20 yılı aşkın bir müddet zarfında 236 adet odumuza Escort teslim edilecek
Törende açılış konuşmasını yapan TEI Genel Müdürü Mahmut Faruk Akşit 20 yılı aşkın mühlet zarfında 236 motorun teslim edileceğini belirterek Ordumuzun gereksinimi olan Genel Niyet Helikopteri Skorsky helikopterlerin Türkiye de yerli olarak imalatı projesi 3 2 milyar dolarlık devasa bir proje Bu projede TEI olarak biz helikopterlerin motorlarını yerli olarak imal etmekle yükümlüyüz Helikopterin kendisini Türk havacılık ve Uzay Sanayi yapıyor Bütün elektroniği de ASELSAN gerçekleştiriyor Üç büyük ortağın takviyesiyle yerli Kara Şahin helikopterlerimizi uçuracağız Bu motorlardan 20 yılı aşkın bir müddet zarfında 236 adet odumuza teslim edilecek Teslimle iş bitmiyor bu motorların 30 yıl boyunca çalıştıkları mühlet boyunca bütün bakım tamirat idame sorumluluğu da TEI ye ilişkin olacak sözlerini kullandı
Bu motorun yüze 60 a kadar kesimlerini TEI olarak biz burada üretiyor olacağız
Akşit ayrıyeten ulusal helikopter motorunun Türkiye de bütün testlerini yaptıklarını lisana getirerek Bu motorun özelliği Türkiye de üretilmiş birinci yerli helikopter motoru 2 bin beygirlik birinci yerli helikopter motoru Ulusal helikopterimiz turboşaft helikopterimiz onu da 1 yıla kalmadan yerli helikopterimiz Gökbey de entegrasyon çalışmaları için teslim edeceğiz Bu motorun yüze 60 a kadar modüllerini TEI olarak biz burada üretiyor olacağız Birinci motorlarda yerlilik oranı biraz daha düşük Şuanda yüzde 30 lar civarında birkaç motor sonra bu yüzde 60 lara kadar çıkacak Aslında motorun geri kalan aksamı bilhassa biz o dönen modüllerindeki tribün kısmını yapıyoruz Dışardaki aksesuarlarını tedarik zincirinden temin ederek motor haline getiriyoruz Yan taraftaki bina da bir test merkezi kurduk Burada da testlerini yaparak teslim ediyoruz Motorlardan 4 tanesi yapıldı Ulusal helikopter motorumuzun Türkiye de bütün testleri yapıyoruz Motorun kalibrasyonu daha az yakıp daha çok güç üretmesi için her bir tek tek test ederek bunların karakterizasyon haritalarının çıkarılması gerekiyor Önemli ayrıntılı teknik bir iş Bununla ilgili bütün ön çalışmalarımız bitti Onları da Türkiye ye kazandıracağız biçiminde konuştu
Türkiye nin yalnızca turboşaft motoru değil turbo jetlere turbo fanlara da muhtaçlığı var
Daha sonra konuşan SSB Lideri İsmail Demir Türkiye nin motor dizaynıyla alakalı muhakkak adımları attığını kaydederek TEI Tusaş ve Savunma Endüstrimizin kıymetli bir ailesi ve bu aile içinde dünya devlerinden olan bir firma Yıllardır otoritede devam ettiriyor ve gelişerek büyüyerek devam eden bir yapı var karşınızda Bu yapı kendisini ispat edemeseydi şayet bir dünya devinin tedarikçisi ortasında ortakları ortasında kendisine çok âlâ bir yer edinemeseydi bu iştirak devam etmezdi İlaveten bu türlü bir iştirakin devam etmesi Türkiye de işi yapılabilirliğin üretim kalitesinin teknik düzeyin nerelerde olduğuyla ilgili aslında bütün dünyaya ileti veren bir faaliyet kendi başına Bu faaliyetleri bu açıdan önemsiyoruz Biz tabi ki ulusal şirketlerimiz olsun onlar gelişsin isterken bir taraftan da böylesi global şirketlerinde Türkiye de yatırım yapmaları paydaşlık yapmaları savunma sanayi mevzularında faaliyette bulunmalarını teşvik ve istek ediyoruz Bu hususta tutucu bir davranışımız yok Zira biliyoruz ki Türkiye ye adım atan Türkiye de yatırım yapan Türkiye de bu çeşit iştiraklere giden firmalar bundan katiyen pişman olmayacaklar İlaveten bu iştirakler dünyada kendine daha fazla yer bulacak Bir taraftan ülkemizin teknoloji ve üretim kabiliyetlerine katkı yaparken bir taraftan da çeşitli yerli üretimlerin ve teknoloji geliştirme atılımına yoğunlaşacaklardır Bugün aslında turboşavt motor teslimi yanında test merkezinin temel atma merasimi yanında bir kavramı da burada kutluyoruz Artık Türkiye motor dizaynıyla ilgili makul adımlar atmaya başladı Gördüğünüz üzere ulusal helikopterimizin ve ilaveten Atak helikopterimizin motoru olabilecek motorun çalışmaları devam ediyor Bu çalışmalar sabahtan akşama çabucak oluverecek çalışmalar değil Bir taraftan bu çeşit çalışmaların aldığı müddetin ne kadar uzun bilirken öteki taraftan da biz daha süratli daha çevik daha atak olmamız lazım diyoruz Genel müdürümüzle çeşitli konuşmalarımızda Cumhurbaşkanımızın kendisini nasıl sıkıştırdığını biliyoruz bizi nasıl sıkıştırdıklarını biliyoruz O denli 5 yıllar 8 yıllar üzere sayılar bize biraz tuhaf geliyor Onun için gün 24 saat diyoruz Gerekirse 24 saatin hepsini kullanalım lakin bu işi olabildiğince süratli yapalım Zira ülkemizin nitekim muhtaçlığı var Yalnızca turboşaft motoru değil turbo jetlere turbo fanlara da muhtaçlığı var ve bunları süratle hayata geçirelim diyoruz Bu hususta çok şükür gerekli yönetimler mevcut gerekli güç gerekli potansiyel mevcut Bizim vazifemiz bunları yapmak Bunu yapmakla aslında program idaresini proje idaresini şirket idaresinde yönetimlerin harekete geçirilmesi gençlerimizin ülkülerinin projelerinin hayata geçirilmesiyle olacak Bizim de vazifemiz onların önünü açmak kaç bedelli projelere katkıda bulunmak diye belirtti
TEI üzere şirketlerimize seri üretim manasında büyük işler düşeceğini belirtmek istiyorum
SSB Lideri Demir TEI üzere şirketlere seri üretim manasında büyük işler düştüğünü hatırlatarak Çeşitli ortamlarda kara araçları deniz araçları hava araçları mevzularında her hangi bir eser çıktığında karşılaştığımız sorun motoru Motorla ilgili ben birkaç ortamda da söyledim alaycı birtakım sözler işitiyoruz Benim yanıtım şu şunu duymak istiyorum Türkiye jet motoru üretmeye 20 sene evvel başladı fakat başarısız oldu yahut tank motoru üretmeye 20 sene evvel başladı ancak başarısız oldu yahut 15 yıl evvel tank motoru üretmeye başladılar lakin başarısız oldu üzere bir şey var mı Yok Başlamadığınız bir olayın var yok tartışmasına girmektense başladık yapacağız kararlıyız burada da örneklerini görüyoruz İnşallah daima bir arada bunları el birliğiyle tasarlayacağız ve hayata geçireceğiz TEI bir manada çok yetenekli bir üretim şirketi olmakla bir arada yanında tasarım kabiliyetlerini de geliştirdiğini görüyoruz Bu manada ulusal olarak kurduğumuz motor şirketimizin de tasarım faaliyetleri açısından ve Türkiye nin gelecekte ulusal motor tasarım merkezi olması açısından da değerli rol alacağını ve TEI üzere şirketlerimize de bu manada buna dayanak ve bilhassa seri üretim manasında büyük işler düşeceğini belirtmek istiyorum dedi
Yapılan konuşmaların akabinde T700 TEI 701D Motoru teslimi gerçekleşti Daha sonra sahnede TEI tesisleri içinde yapılacak olan Turboşaft Ar Ge Test Merkezi Binaları Temel Atma merasimi yapıldı Akabinde protokol üyeleri motor test merkezine geçerek burada kara şahin helikopter motorunu test ederek yerinde inceleme gerçekleştirdi
Öte yandan merasim programına Savunma Sanayii Başkanlığı Lideri İsmail Demir Eskişehir Valisi Özdemir Çakacak TEI Genel Müdürü Mahmut Faruk Akşit kurum ve kuruluş temsilcileri ile TEI çalışanları katıldı
